اولین سخنرانی زید راعد الحسین، کمیسر عالی جدید حقوق بشر سازمان ملل
بخش هایی از اولین سخنرانی زید راعد الحسین، کمیسر عالی جدید حقوق بشر سازمان ملل در بیست و هفتمین نشست شورای حقوق بشر در ژنو
۸ سپتامبر ۲۰۱۴
جناب رئیس،
اعضای محترم شورای حقوق بشر،
عالیجنابان،
خانم ها و آقایان،
جناب رئیس، از استقبال گرم شما سپاسگزارم و مراتب قدرشناسی خود را اعلام می کنم. بیست سال پیش من با یک جنگ بیرحمانه و بیهوده مواجه شدم. من در قوای حفاظت سازمان ملل متحد در یوگوسلاوی سابق مشغول خدمت بودم و در آن زمان بود که تعدادی درس ساده آموختم. خشونت در حد افراط، به اندازه ای سنگدلانه است، به اندازه ای تهوع آور و ورای پوچ بودن است، که ذهن آدمی به سختی می تواند آنچه را که می بیند هضم و درک کند. در این مقوله، هیچ جنگی بدتر از یک جنگ دیگر نیست. تمامی جنگ ها، کوچک و بزرگ، همچون کارخانه هایی هستند که یک نوع شرارت و شقاوت واحد تولید می کنند.
بنابراین، [تبیینِ] فاجعه و مصیبتی که ما انسان ها دچار آن هستیم، به طرز وحشت آوری ساده است: تمامی اعمال شیطانی را می توان با استفاده از یک منطقِ خاص – مبتنی بر استدلالی کوته فکرانه و معمولاً عاری از فحوا، و مملو از هراس – که عامدانه در ذهن قاتل، شکنجه گر، نژادپرست و جنسیت پرست بسط داده می شود و برای او حکمِ خودِ حقیقت را پیدا می کند، توجیه نمود. حقیقتی صدالبته تحریف شده که چنان گمراه کننده است که در آن جای نیک و بد با هم عوض شده و دروغگویان، متعصبانه و کورکورانه به دروغی که خود آفریده اند، باور دارند.
بیست سال پیش من درس دیگری نیز آموختم که برایم به همین اندازه روشن بود: هرگز هیچ توجیهی برای تحقیر، تخفیف و استثمار دیگر انسان ها وجود ندارد، بر هر مبنایی که باشد: ملیت، نژاد، قومیت، دین، جنسیت، ترجیح جنسی، ناتوانی یا معلولیت، سن، و کاست.
[…]
من افتخار می کنم که در این زمینه مسیری را می پیمایم که مقتدرانه توسط اسلافم تعیین شده، افرادی که تقریباً همه آنان را شخصاً – و برخی را از نزدیک – می شناسم و برایشان نهایت احترام را قائلم. آنها جملگی مدافعان درجه اول حقوق بشر بوده اند، افرادی استثنائی و با شهامت که شجاعتِ بی نظیرِ انسان هایی که آینده و خانواده هایشان را برای رویارویی با بی عدالتی به مخاطره انداخته اند، انگیزه و الهام بخششان بوده است.
در اینجا مایلم نکته ساده ای را عنوان کنم: شجاعت و شهامت نخستین فضیلت انسانی و مورد تکریم جهانیان است، فضیلتی که برای ما انسان ها از تمامی دیگر فضائل، ارزشمند تر است. فرد شجاع، نه فردی است که قدرت سیاسی بسیاری دارد و نه آن که اسلحه را به سوی افراد بی سلاح نشانه می رود – این شجاعت و شهامت نیست. شجاع کسی است که چیزی جز عقل سلیم، منطق و قانون در اختیار ندارد و حاضر است آینده، خانواده، دوستان و حتی جان خود را در دفاع از دیگران و یا برای پایان دادن به بی عدالتی، از دست بدهد. والا ترین و پرشکوه ترین تجلیِ این مفهوم، زمانی است که فردِ شجاع این اقدامات را بی آن که هرگز جان دیگری را تهدید کند یا بگیرد، انجام می دهد، علی الخصوص جان انسان های بی دفاع را.
[…]
از دیدگاه حقوق بشر، واضح است که اولویت فوری و اضطراری جامعه بین المللی باید خاتمه دادن به مناقشات بیش از پیش به هم پیوسته در عراق و سوریه باشد. به ویژه تلاش های ایثارگرانه به منظور حمایت از گروه های دینی و قومی، کودکان – که در معرض خطر بکار گرفته شدن اجباری به عنوان جنگجو و نیز خشونت جنسی هستند – و زنان، که هدف محدودیت های بسیار جدی بوده اند، به طور اضطراری مورد نیاز است.
قدم دوم، همان گونه که سلف من دائماً بر آن تاکید می کرد، باید تضمین پاسخگو بودن افراد در قبال نقض های فاحش حقوق بشر و دیگر جنایات بین المللی باشد. مصونیت از مجازات تنها منجر به تداوم مناقشات و سوء رفتاربیشتر می گردد چرا که انتقامجویی ادامه می یابد و برداشت ها و استنباطاتِ غلط شکل می گیرد. اهمیتِ حساب پس دادن و اذعانِ علنی به مظالمی که بر قربانیان رفته است در این است که نه تنها تضمین می کند جنایات تکرار نشوند، بلکه تنها راهی است که از طریق آن می توان حس جامعه ای مشترک را به این جوامع ویران شده بازگرداند. عراق، با نخست وزیر جدیدش، باید الحاق به اساسنامه رم دیوان کیفری بین المللی را مورد بررسی قرار دهد.
سومین کاری که باید انجام گیرد – و علیرغم این که جامعه بین المللی در انجام دو تکلیف نخست، نا موفق بوده، گمان نمی کنم برای آن زود باشد – این است که لختی تامل کنیم و ببینیم که این بحران ها اساساً چرا و چگونه بروز کردند. تبعیض ها و نقض های بنیادینِ [حقوق]، از جمله نظام های سیاسی فاسد و تبعیض آمیزی که بخش های گسترده ای از مردم را از حقوق اجتماعی و شهروندی محروم می کردند، زمینه را برای انفجار آماده کرد. رهبرانی که فعالان مستقل جامعه مدنی را سرکوب و یا به طرزی خشونت بار به آنها حمله می کردند؛ نهادهایی که در استفاده از فرایندهای مشارکتیِ فراگیر ناموفق بودند؛ شکستی کامل در ترغیب و حمایت از حقوق اقتصادی و اجتماعی، و نیز حقوق مدنی و سیاسی – عواملی بودند که وقتی به سال ها درگیری و مناقشه آمیختند، از شکل گیریِ جنبش های جامعه مدنیِ میانه رو و مداراگر جلوگیری کردند، در حالی که تنها گروه های مخالفی که در خفا و به صورت زیرزمینی پا به عرصه ظهور گذاشتند، گروه های تندرو و افراطی بودند.
[…]
وظیفه دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر، تضمینِ اجرای قواعد حقوق بشرِ جهانشمول است، همراه با برخوردی بیطرفانه و قاطعانه نسبت به تمامی حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، صرفنظر از این که کدام کشور مد نظر است. این قواعدِ جهانشمول، به لطف عملکرد پایدار و سرسختانه مکانیزم های مستقل حقوق بشر که متخصصین امر در راس آنها قرار دارند، واضح تر و شفاف تر می گردند. نهادهای زاده عهدنامه، به عنوان متولیان قواعد حقوق بشر، از موقعیتی منحصر به فرد برای دست و پنجه نرم کردن با موضوعات چالش برانگیز برخوردارند؛ گزارشگران ویژه چشم و گوش این شورا هستند. این هر دو منابعی مفید در ارئه راهنمایی تخصصی برای استفاده در سیاستگزاری، قانونگزاری، و اجرا در سطح ملی می باشند. بررسی ادواری جهانی هم ابزاری بی نظیر برای اعمال نظارت دائمی بر تحولات حقوق بشر در تمامی کشور های عضو است. اما کارهای دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر، نهادهای عهدنامه ای، گزارشگران ویژه، این شورا، و فی الواقع خودِ کشورهای عضو، هرگز نمی تواند بدون تلاش های شگرف فعالان جامعه مدنی تحقق یابد. ما برای پیشرفت، به حمایت و کمک آنان نیازمندیم. من شورا را به تقویت همکاری سازنده خود با فعالان جامعه مدنی و نیز حصول اطمینان از این که صدای آنان بی مخاطره و فارغ از اقدامات تلافی جویانه به گوش همگان برسد، ترغیب می کنم.
آزادی های بیان، اجتماعات، و گردهمایی مسالمت آمیز، حقوقی است که به انسان ها توانایی مبادله افکار، شکل دادن به طرز تفکرهای نوین، و پیوستن به دیگران به منظور احقاق حقوق خود را اعطا می کند. از طریق اعمال این آزادی های همگانی است که ما می توانیم در باره رشد و پیشرفت خود، تصمیمات آگاهانه، حساب شده، و خردمندانه اتخاذ کنیم. محدود کردن این آزادی ها، پیشرفت را خدشه دار می کند. ما باید به ارزش معاضدت مدنی اذعان کنیم، ظرفیت صداهایی که به حاشیه رانده شده اند را افزایش دهیم، جای فعالان جامعه مدنی را بر سر میز مذاکرات تضمین کنیم و از فعالیت های آنان محافظت به عمل آوریم – از جمله از فعالیت آنهایی که با این شورا، راهکارهای ویژه و کمیسیون های تحقیق همکاری می کنند. مایلم از این فرصت استفاده نموده و در انعکاس [بیانات] دبیرکل، من نیز اقدامات تلافی جویانه علیه افرادی که با سازمال ملل متحد در مراوده هستند را محکوم نمایم.
[…]
