آنچه یک دختر ۱۴ ساله پاکستانی به ما می آموزد
تا الان احتمالا خبر تیر اندازی به ملاله یوسف زی را شنیده اید. او دختر پاکستانی چهارده ساله ای است که طالبان او را به خاطرترویج حق تحصیل دختران هدف گلوله قرار دادند. ملاله تهدید شده بود که اگر از فعالیتهایش دست نکشد عواقب بدی متوجه وی می شود. اما این تهدید ها بر او اثری نداشت.
در مورد شجاعت او و همچنین وحشیگری آنهایی که تحمل او را نداشتند به اندازه کافی در رسانه ها صحبت شده است. آنچه می خواهیم در این مطلب بدان بپردازیم وظیفه فردی انسانها در قبال حقوق بشر است. آری،” وظیفه فردی.”
وقتی در مورد حقوق بشر صحبت می کنیم معمولا با کشورها و دولتها سروکارداریم. این امری طبیعی است چرا که دولتها در قبال حقوق بشردارای وظایفی مهم و حیاتی هستند. اما مفهوم حقوق بشر منحصر به آنچه دولتها انجام می دهند نیست.
در عمل آنچه افراد انجام می دهند ممکن است موثرتر باشد. برای نمونه، رفتار پدر و مادر با یکدیگر، تاثیر بیشتری بر ذهنیت یک کودک در مورد برابری جنسیتی می گذارد تا یک برنامه آموزشی که توسط دولت تنظیم شده باشد. آزادی بیان و اندیشه، برابری نژادی و جنسیتی، و حق تحصیل، مفاهیمی انتزاعی نیستند. این مفاهیم باید در عمل و در روابظ بین فرد فرد اعضای جامعه متبلور شوند. تفاهم، احترام به یکدیگر و برابری فقط مختص به رابطه بین فرد و دولت نیست. رابطه بین انسانها نیز باید از این مفاهیم الهام بگیرد. اگر چنین درکی از حقوق بشر داشته باشیم، مسئولیت شخصی ما نسبت به حقوق بشر ملموس تر خواهد بود، و اهمیت فعالیت کسی چون ملاله یوسف زی بیشتر نمایان می شود.
یکی از اعلامیه های سازمان ملل به وظایف فردی و ارگانهای غیر دولتی اختصاص دارد. اصل ۱۹ این اعلامیه می گوید “افراد، گروهها، موسسات و سازمانهای غیر دولتی مسئولیت نقشی مهم در قبال حفاطت از دموکراسی، ترویج حقوق بشر و آزادیهای بنادین و یاری به گسترش و پیشرفت جوامع، موسسات و روندهای دموکراتیک دارند.”[۱]
به ملاله یوسف زی برگردیم. این دختر ۱۴ ساله گسترش تحصیل دختران را وظیفه شخصی خود می دانست. حق تحصیل دختران در بر گیرنده دو حق اساسی است: حق تحصیل و حق رها بودن از تبعیض جنسیتی. تهدید اصلی در مقابل این حقوق دولت پاکستان نیست، بلکه اسلامگرایی افراطی است که در قالب طالبان ظهور کرده است. غلبه بر این تهدید کار آسانی نیست و یک دولت، حتی اگر بخواهد، به تنهایی قادر به انجام آن نیست. در نهایت این افراد جامعه هستند که باید حقوق بشر را نهادینه کنند.
ملاله یوسف زی به ما چه می آموزد؟
او به ما می آموزد که ما نباید منتطر تغییر رفتار حکومت ایران باشیم. همچنین نباید تمام توان خود را صرف این کنیم که حکومت ایران رفتارش را تغییر دهد. ما خود باید حرکت کنیم، زیرا ما هم مسئول هستیم.
ما باید در زندگی روزمره خود ارزشهایی که در مفهوم حقوق بشر وجود دارد را نهادینه کنیم. حقوق بشر خیابان دو طرفه بین فرد و دولت نیست. حقوق بشر میدانی است که در آن دولت، سازمانهای غیر دولتی، شرکتهای خصوصی، گروههای مذهبی، و از همه مهمتر، افراد سهم دارند.
[۱] Declaration on the Right and Responsibility of Individuals, Groups and Organs of Society to Promote and Protect Universally Recognized Human Rights and Fundamental Freedoms, Article 19
