وبلاگ بنیاد برومند

دو سند مهم در تاریخ مبارزات جامعه مدنی جهانی

یکی از ویژگی های تاریخ فروپاشی نظام های توتالیتر نقش اساسی جامعه مدنی و شهروندان در روند اصلاحات و دموکراتیزه شدن نظام حاکم است. تاریخ معاصر اروپای شرقی شاهدی است بر این واقعیت که هنگامی که دولت ها راه هرگونه گفتگو و مذاکره را بر جوامع خود مسدود می کنند، شهروندان خود با تکیه بر اصول جهانشمول حقوق بشر، و با آگاهی از مسئولیت وجدانی و شهروندی خود، جهانیان را به شهادت گرفته، به دفاع از ارزش های والای انسانی می پردازند . منشور هفتاد و هفت که توسط دگراندیشان چکسلواکی تدوین و منتشر شد، یکی از اوّلین اسناد تاریخی این حرکت شهروندی در یک نظام توتالیتر است. سی سال بعد، ناراضیان و دگراندیشان چین، با الهام از منشور ٧٧ و ادای احترام به آن، منشور ٠٨ را تدوین کردند که نقدی است از اوضاع کنونی چین و نقض آزادی های اساسی و حقوق بشر، و آن را به مناسبت شصتمین سالگرد تصویب اعلامیۀ حقوق بشر، از سوی سازمان ملل متحد، منتشر کردند. حکومت چین به سرعت واکنش نشان داد و لیو زیابو، یکی از مؤلفین اصلی این منشور، را به یازده سال حبس محکوم کرد و امضاکنندگان دیگر منشور را تحت فشار گذاشت. جامعۀ مدنی جهانی امّا در مقابل این بی عدالتی واکنش نشان داد و لیو زیابو، در اکتبر سال ٢٠١٠ نزدیک به یکسال پس از دادگاهش توسط کمیتۀ جایزۀ صلح نوبل به افتخار دریافت این جایزه نایل شد.

در شرایطی که جامعه مدنی کشور با وجدانی آگاه قدم به کارزار حقوق بشر گذاشته است، آشنایی با تاریخ مبازرات مدنی شهروندان کشورهای دیگر و بهره‌مندی از تجربیات آنان امری است ضروری. اختصاص یک مجموعه به اخلاق شهروندی در کتابخانه حقوق بشر و دموکراسی، و ترجمۀ منشور هفتاد و هفت و منشور ٠٨ هریک همراه با یک مقدمه تاریخی کوتاه یکی از اقدامات بنیاد عبدالرحمن برومند است در پاسخ به این ضرورت تاریخی. لازم به یادآوری است که اوّلین متن منتشر شده در این مجموعه، مقالۀ هانا آرنت، مسئولیت شخصی در دوران دیکتاتوری بود که در پاسخ به مسئلۀ نقش شهروندان آلمانی در مقابل حکومت نازی ها و وظیفۀ وجدانی و شهروندی آنها در برابر  جنایات این حکومت، تدوین شده بود.