پایگاه اینترنتى ”امید“: زمینه‌ساز کار کمیسیون حقیقت و دادخواهى، گفتگوی کیواندخت قهاری با لادن برومند، صدای آلمان
دویچه وله: در ژانویه سال ۲۰۰۶ پایگاهى اطلاعاتى در اینترنت ایجاد شد به نام ”امید“ که در آن اطلاعات مربوط به موارد نقض حقوق بشر در دوره حکومت جمهورى اسلامى ایران جمع‌آورى مى‌شود. این پایگاه اطلاعاتى را بنیاد عبدالرحمن برومند ایجاد کرده است. در این سایت به مرور اسامى و اطلاعات مربوط به کسانى که اعدام یا ترور شده‌اند گردآورى خواهد شد. جمع‌آورى اطلاعات در باره قربانیان نقض حقوق بشر در ایران گامى است در جهت تشکیل کمیسیون حقیقت و دادخواهى در ایران. دکتر لادن برومند از مؤسسان بنیاد عبدالرحمن برومند به پرسش‌هایى در زمینه پایگاه اینترنتى ”امید” پاسخ داد.
خانم دکتر لادن برومند، شما از دست‌اندرکاران پروژه‌ای هستید بنام «امید» برای جمع‌آوری اطلاعات دربارهی نقض حقوق بشر در ایران. لطفا توضیحی دربارهی این پروژه بدهید.
لادن برومند: ”امید” یادبودی‌ست در دفاع از حقوق بشر، که یک پایگاه اطلاعاتی اینترنتی‌ست که ما درست کرده‌ایم که در مرحله‌ی اول هدفش مستندکردن اسامی افرادی‌ست که توسط جمهوری اسلامی، چه مستقیم چه غیرمستقیم، چه در داخل چه در خارج از کشور، چه ایرانی چه غیرایرانی از بین رفته و کشته شده‌اند. «امید» یادبودی‌ست که فهرست اسامی اعدام‌شدگان و کشته‌شدگان توسط جمهوری اسلامی را در خود مستند می‌کند و برای هرکدام از این افراد یک پرونده ایجاد می‌کند که با کلیک کردن روی اسم این افراد شما می‌توانید در مورد آنها اطلاعات بیشتری بدست بیاورید. در هرکدام از این داستان‌های افراد فهرست آن حقوق بشری که توسط جمهوری اسلامی پایمال شده آمده و با کلیک کردن روی آن پنجره‌اى باز می‌شود و آن ماده‌ی حقوق بشری که پایمال شده است به دو زبان انگلیسی و فارسی در اختیار بینندگان قرار می‌گیرد. البته، گردآورى این فهرست و نیز تحقیق ما تازه شروع شده است. ”امید“ طرحی‌ست که بمرور تکمیل خواهد شد. هم اکنون ما حدود ۹۰۰۰ اسم در پایگاه اطلاعاتی‌مان داریم، ولی بتدریج آن را تکمیل خواهیم کرد.
اینها اسامی کسانی‌ست که در دوره حکومت جمهوری اسلامی اعدام شده‌اند؟
لادن برومند: اسامى کسانى‌ست که اعدام یا ترور شده‌اند یا در پی بمب‌گذاری‌هایی کشته شده‌اند که از طرف دولت ایران در کشورهای مختلف سازماندهی شده است.
انگیزه‌ی شما از گردآوری این اطلاعات چه بوده و می‌خواهید در نهایت به چه هدفی برسید؟
لادن برومند: مهمترین انگیزه‌ی این طرح تجلیلی است از خاطره‌ی قربانیان و اقدامی‌ست در راه احقاق حق هم مردم ایران و هم جامعه بین‌الملل برای شناخت حقیقت. ما اعتقاد داریم، برای اینکه هر حرکتی در تاریخ مثمر ثمر و در راه دمکراسی مثبت باشد، باید جامعه با حقایق روبرو بشود. نمی‌توانیم حقایق را نادیده بگیریم. به همین دلیل لازم است که همه‌ی اتفاقاتی که افتاده است، بخصوص در مورد نقض حقوق بشر، در جایی مستند بشود. البته بهترین اقدام برای این کار تشکیل کمیسیون‌های حقیقت‌یاب است. ولی چون الان در ایران تشکیل چنین کمیسیون‌های حقیقت یابى میسر و مقدور نیست، ما بعنوان سازمانى مدنی اولین قدم را در این راه برداشته‌ایم. البته ما اولین کسانی نبوده‌ایم که دست به مستندسازى زده‌ایم. سازمان‌ها و گروه‌های مختلف فهرستی از اعضا و طرفداران کشته‌شده‌ی خودشان را تهیه کرده‌اند. ولی آنچه که طرح ”امید“ را از آنها متمایز می‌کند این است که ”امید“ به هیچ سازمانی وابسته نیست و همه‌ی قربانیان، چه سیاسی چه غیرسیاسی، و حتا افرادی که بخاطر قتل یا مواد مخدر در ایران اعدام می‌شوند در پایگاه اطلاعاتی امید جای دارند، بخاطر اینکه همه‌ی حقوق طبیعی و حقوق بشر آنان نیز بعنوان متهم نقض شده است و خود تبدیل به قربانی شده‌اند. در این مورد ما نه از نظر مذهبی، نه از نظر سیاسی و نه از نظر اجتماعی استثنایی نمی‌گذاریم و تبعیضی روا نمى‌داریم.
اینکه می‌گویید ”ما“، اشاره‌‌‌تان به بنیاد ”عبدالرحمن برومند“ است؟
لادن برومند: بله. ”بنیاد عبدالرحمن برومند“ بنیادى غیرانتفاعی‌ست که در سال ۱۳۸۰ به ثبت رسید. هدف این بنیاد دنبال‌کردن آرمان‌های دکتر عبدالرحمن برومند است، که بدست عوامل جمهوری اسلامی در سال ۱۳۷۰ در پاریس به قتل رسید. یکی از دلایل تشکیل این بنیاد، پیامی‌ست به تروریست‌ها که بدانند با کشتن و خشونت نمی‌توانند قدرت خودشان را تثبیت کنند و آرمان‌ها و ایده‌آل‌های مخالفین خودشان را از بین ببرند. چون انسان‌ها فانی هستند و از بین می‌روند، اما ایده‌ها و ایده‌آل‌ها می‌مانند و نسل‌های بعدی آنرا پیگیری خواهند کرد. این پیامی‌ست که ما به تروریست‌ها و قاتلین گوشزد می‌کنیم که راه چاره‌ی آنها برای ماندگار بودن کشتن و قتل نیست.
و دکتر عبدالرحمان برومند پدر شما بودند.
لادن برومند: بله.
خانم دکتر برومند، چه کسانی در حال حاضر با شما همکاری دارند و چه کسانی تاکنون به شما کمک کرده‌اند؟
لادن برومند: گروهی از پژوهشگران از سراسر دنیا هستند که با بنیاد همکاری می‌کنند. ولی در رابطه با امکانات تکنیکی بنیاد، بخصوص data base یا پایگاه اطلاعاتی‌اى که ما با آن کار مى‌کنیم، گروهی بنام ”بنه تک“ به ما کمک و با ما همکاری می‌کند و تمام مسایل تکنیکی ما را آنها بعهده دارند. تخصص این گروه استفاده از پایگاههای اطلاعاتی برای مستند کردن و تحلیل‌های آماری از نقض حقوق بشر است.
اطلاعاتتان را شما تا کنون چگونه بدست آورده‌اید؟
لادن برومند: تحقیقات و اطلاعات ما در مرحله‌ی اول از روزنامه‌ها و اطلاعات رسمی‌ای‌ست که خود دولت ایران منتشر کرده است. این به‌اصطلاح منبع اصلی کار ما در مرحله‌ی اول است و برای اینکه ایجاد شبهه‌ای نشود بیشتر مرجع‌هایمان خود دولت ایران و روزنامه‌های رسمی ایران هستند. اما چون دولت ایران بعد از یکی‌دوسال متوجه شد که اعلام رسمی اعدام‌ها از نظر بین‌المللی و به لحاظ بازتابش در اذهان عمومی جهان منفی خواهد بود، تعداد زیادی از اعدام‌ها را، مثل قتل عام سال ۶۷ در زندان‌ها را، اعلام نکرد. به این دلیل ما از فهرست‌های سازمانهای مختلف سیاسی که چاپ و منتشر کرده‌اند استفاده می‌کنیم. همچنین سعی می‌کنیم از شهادت زندانیان و خاطرات زندانیان استفاده کنیم. امیدواریم که بتدریج خانواده‌ها و دوستان افرادی که از بین رفته‌اند با ما تماس بگیرند. فرم‌هایی را در وب‌سایت‌مان داریم که می‌توانند پر کنند و بی‌آنکه هویت‌شان مشخص شود اطلاعات را کامل کنند. از زمانی که سایت ما در اول ژانویه افتتاح شد و کارمان را شروع کردیم هر روز فرم‌هایی از خانواده‌ها، افراد و خویشان و دوستان قربانیان دریافت می‌کنیم. البته شمار بسیاری از کسانی که برای ما اطلاعات می‌فرستند مایلند که هویت‌شان مخفی بماند و برای همین با سیستم الکترونیکی‌اى که ما داریم فرم پرشده بی‌نام و نشان بدست ما می‌رسید. اطلاعاتی را که ما از این فرمها می‌گیریم و وارد پایگاه داده‌ها می‌کنیم، اطلاعاتی هستند که کاملا نمی‌توانیم کنترل کنیم. بعضی از این اشخاص خودشان داوطلبانه آدرس ایمیل‌شان را به ما می‌دهند که ما می‌توانیم پرسش‌های بیشتری برایشان بفرستیم و اطلاعات‌مان را کامل کنیم و با آنها تماس داشته باشیم. به این دلیل ما سعی کرده‌ایم حتی‌المقدور امنیت کسانی را که مایلند با ما تماس بگیرند حفظ کنیم و بهیچوجه هویت‌شان فاش نخواهد شد. بنابراین بعد از اینکه ما تمام روزنامه‌ها و اطلاعیه‌های رسمی جمهوری اسلامی را استفاده کردیم، طبیعتا اقوام، خویشان، دوستان و هم‌سلولی‌های کسانی که از بین رفته‌اند مهمترین منبع ما خواهند بود.
در طول سالهای گذشته سازمانهای مدافع حقوق بشر گوناگونی هم تلاش کرده‌اند که چنین اطلاعاتی را، اطلاعات مشابهی را، جمع‌آوری کنند. آیا امکان این را می‌بینید که در آینده همه‌ی اینها در یک بانک اطلاعاتی جمع‌آوری بشود، برای مثال در بانک اطلاعاتی شما؟
لادن برومند: اتفاقا اشاره‌ای کردید، من فراموش کردم که بگویم ما از منابعی مثل عفو بین‌الملل یا سازمان دیده‌بان حقوق بشر Human Rights Watch و بخصوص سازمان ملل، که چندین گزارش در مورد نقض حقوق بشر در ایران تهیه کرده است، بسیار استفاده می‌کنیم و الان سازمانهای حقوق بشری هستند که در این زمینه فعالند. در طول ۲۵ سال گذشته سازمانهای ایرانی طرفدار حقوق بشر مدتی کار کردند، اما بعد زیر فشار شرایط و سختی‌ها کارشان را پایان دادند. یکی از اهداف ما این است که بتدریج کارهایی که آنها کرده‌اند را در کتابخانه‌ای، کتابخانه‌ی دمکراسی و حقوق بشر که در سایت‌مان و در کنار «امید» وجود دارد جمع آوری کنیم برای نسل‌های آینده که ببینند نسل‌های گذشته چطور، تا چه حدی و با چه کیفیتی در دفاع از حقوق بشر مبارزه کردند. این اسناد هم از نظر اطلاع‌‌رسانی مهم است، هم از نظر تاریخی برای ارزیابی قدرت فرهنگ دمکراتیک در مملکت‌مان ارزش خواهد داشت.
اشاره کردید که با شما می‌شود تماس گرفت. راه این تماس چیست؟
لادن برومند: اگر به آدرس وب‌سایت ما مراجعه بشود، www.abfiran.org، در آنجا ما صفحه‌ای داریم بنام ”تماس با ما“. مراجعین می‌توانند هم از طریق ایمیل، هم از طریق تلفن و هم از طریق نمابر با ما تماس بگیرند.
خانم دکتر لادن برومند، از اینکه دعوت ما را به مصاحبه پذیرفتید از شما بسیارسپاسگزارم.
کیواندخت قهارى
http://mag.gooya.com/politics/archives/045739.php
